Employability zorgt ervoor dat mensen hun zoektocht naar passend werk beter volhouden, dat ze betere zoekstrategieën gebruiken en dat ze een aanzienlijk grotere kans hebben om passend werk te vinden – ook in lastige omstandigheden. Dat is de conclusie van het proefschrift 'Prepare and Pursue: routes to suitable (re-)employment'.
Het vinden van passend werk kan een lastige opgave zijn. Hard zoeken is geen garantie voor het vinden van een passende baan, zeker niet in economisch zware tijden. Volgens de laatste cijfers van het CBS is de werkloosheid onder de Nederlandse beroepsbevolking gestegen naar ruim 8 procent. Vele werkzoekenden, loopbaanprofessionals en re-integratieconsulenten vragen zich daarom af óf en hoe mensen hun kans op het vinden van passend werk kunnen vergroten. Het antwoord is te vinden in employability: de vaardigheden, kennis en attitudes die nodig zijn voor duurzame inzetbaarheid.
Employability vergroot de kans op (passend) werk
Employability heeft uit vier dimensies: aanpassingsvaardigheid, sociaal kapitaal, menselijk kapitaal en loopbaanidentiteit. Aanpassingsvaardigheid duidt op de wil en het vermogen van mensen om over hun loopbaanwensen en -mogelijkheden na te denken, doelen te stellen en acties te ondernemen om die loopbaandoelen te realiseren. Met sociaal kapitaal wordt bedoeld dat mensen voldoende sociale vaardigheden bezitten en een sociaal netwerk hebben om werk te kunnen vinden en te behouden. Iemands menselijk kapitaal wordt gevormd door diens kennis, ervaringen en vaardigheden. Ten slotte moeten mensen over een duidelijke loopbaanidentiteit beschikken om werk te vinden en te behouden. Dat wil zeggen, ze moeten belang hechten aan het hebben van een baan.
Employable werklozen houden zoektocht langer vol
De onderzoeksvraag was of en hoe employability bijdraagt aan het vinden van passend werk onder verschillende groepen werklozen: van hoogopgeleide starters tot langdurig werklozen. De conclusie is dat employability op verschillende manieren bijdraagt aan het vinden van werk:
-
Aanpassingsvaardigheid is vooral van belang voor het volhouden en verbeteren van het zoekproces;
-
Sociaal en menselijk kapitaal is van belang voor het vinden van werk;
-
Loopbaanidentiteit is van belang voor beiden.
Employable werklozen houden hun zoektocht beter vol én maken meer kans om aangenomen te worden. Employability is voor langdurig werklozen zelfs belangrijker voor het vinden van werk dan hard zoeken. Daarnaast vormt aanpassingsvaardigheid een essentiële voorbereiding bij het zoeken en vinden van passend werk.
Verplichte re-integratietrajecten kunnen employability verhogen
Gezien de belangrijke rol van employability voor succesvolle re-integratie, is ook de effectiviteit van re-integratietrajecten onder de loep genomen. Een belangrijke conclusie is dat de verplichte deelname aan het traject niet perse nadelig is, zolang de deelnemers het traject zinvol achten voor het vinden van werk.
Met autonome werkmotivatie effectievere re-integratietrajecten
De werkmotivatie van deelnemers speelt een centrale rol bij de effectiviteit van re-integratietrajecten. Mensen kunnen verschillen in deze werkmotivatie: sommigen willen zelf graag werken terwijl anderen zich min of meer gedwongen voelen om te werken. In het eerste geval spreken we van een autonome motivatie (“ik vind het leuk of belangrijk om een baan te hebben”), in het tweede geval van een gecontroleerde motivatie (“ik voel me verplicht om te werken”). Een re-integratietraject dat door deelnemers als zinvol wordt ervaren voor het vinden van werk, kan bijdragen aan een meer autonome werkmotivatie. Bovendien hebben deelnemers met een autonome motivatie meer baat bij een re-integratietraject: na het traject zijn zij meer employable en zoeken zij intensiever naar een baan. Een verplichte deelname aan het re-integratietraject bleek niet nadelig voor hun werkmotivatie, noch voor de effectiviteit van het traject, zolang het voor de deelnemers duidelijk was waarom het traject nuttig kan zijn voor het vinden van werk. Een traject als nuttig ervaren is dus van essentieel belang voor de (autonome) werkmotivatie van deelnemers, en daarmee voor de effectiviteit van het traject –de ontwikkeling van employability.
Aanpassingsvaardigheid cruciaal voor passend werk
Het is belangrijk dat mensen werk kunnen vinden dat bij hen past. Want het hebben van een baan betekent nog niet dat iemand ook tevreden is met die nieuwe baan. Dat laatste is echter wel van belang, omdat ontevredenheid wederom kan leiden tot werkloosheid. Aanpassingsvaardigheid, eén van de vier dimensies van employability, draagt met name bij aan het vinden van passend werk.
Met meer aanpassingsvaardigheid grotere kans op passend werk
Werkzoekenden met meer aanpassingsvaardigheid maken een aanzienlijk grotere kans op het vinden van passend werk. Aanpassingsvaardigheid helpt mensen namelijk om betere zoekstrategieën te gebruiken en om door te zetten bij tegenslag. Zo gebruiken mensen met meer aanpassingsvaardigheid eerder een gerichte zoekstrategie. Hierdoor vinden ze een baan die ook echt goed bij hen past. Andersom gebruiken mensen met minder aanpassingsvaardigheid eerder een ‘niet-geschoten-is-altijd-mis’ strategie, waardoor ze solliciteren voor banen die niet goed passen bij hun wensen en capaciteiten. Bovendien zullen ze dan ook minder baanaanbiedingen krijgen.
Training om aanpassingsvaardigheid te verhogen
Uit het onderzoek bleek dat aanpassingsvaardigheid relatief gemakkelijk te verhogen is. Een speciaal ontwikkelde training moest de aanpassingsvaardigheid van starters, die een essentiële voorbereiding vormt voor de zoektocht naar passend werk, vergroten. De groep die de 1-daagse training volgde, bleek een half jaar later een betere baan te hebben gevonden dan een vergelijkbare groep starters die de training niet had gevolgd. Een goede voorbereiding – in de vorm van aanpassingsvaardigheid – kan dus cruciaal zijn voor het vinden van passend werk.
Employability biedt een bruikbare en complete aanpak
Het onderzoek laat zien dat employability een bruikbare en complete aanpak kan zijn voor het vinden van passend (nieuw) werk, ook – of misschien wel juis t– in lastige omstandigheden. Daarbij zou een meer persoonsgerichte aanpak in het re-integratieproces zinvol zijn: re-integratietrajecten moeten aansluiten bij specifieke leemten in de employability van werkzoekende. De reden waarom mensen werk willen vinden (hun werkmotivatie: ‘willen werken’ of ‘moeten werken’) is duidelijk van invloed op de mate waarin deelnemers baat hebben bij het volgen van een re-integratietraject.
Verplicht traject zinvol onder voorwaarden
Het verplicht stellen van een re-integratietraject hoeft niet nadelig te zijn. Als de deelnemers het zelf maar zinvol vinden voor het vinden van werk. Het is daarom des te meer van belang om deelnemers duidelijk te maken hoe en waarom hun re-integratietraject kan bijdragen aan het vinden van passend werk. Tot slot is een goede voorbereiding in de vorm van aanpassingsvaardigheid essentieel is voor werkzoekenden om passend werk te kunnen vinden –zeker in economisch lastige tijden.
Meer informatie
Het volledige proefschrift getiteld “Prepare and Pursue: routes to suitable (re-)employment” kunt u downloaden of opvragen bij Jessie Koen via j.koen@uva.nl.