Typische mannenhersenen en typische vrouwenhersenen bestaan niet. Dat schrijft een overwegend onderzoeksteam bestaande uit neurowetenschappers, psychologen en een wiskundige in PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences). Er is zelfs geen geleidelijk verschuivend verschil in kenmerken dat van mannen- naar vrouwenhersenen loopt, schrijven de onderzoekers. Ze concluderen dat iedereen, man en vrouw, in zijn hersenen een ‘mozaïek’ heeft van kenmerken die algemener voorkomen bij vrouwen én kenmerken die algemener voorkomen bij mannen.
Je kunt aan een ‘los’ mensenbrein overigens wel zien of het om mannelijke of vrouwelijke hersenen gaat, zegt auteur en onderzoeker Daphna Joel van de universiteit van Tel Aviv. ‘Mannenhersenen zijn gemiddeld groter dan vrouwenhersenen. Maar wij vragen: als je weet wat iemands sekse is, kun je dan de structuur van de hersenen raden?’ Het antwoord is nee.
En die vraag is veel belangrijker, aldus Joel. ‘Want mensen denken dat als je iemands sekse weet, je dan iets weet over de persoon en hoe diens hersenen werken. Je kunt niet op basis van iemands sekse raden hoe diens hersenen eruitzien of wat de meer mannelijke en de meer vrouwelijke kenmerken zijn.’
De onderzoekers analyseerden ruim 1.400 menselijke breinen, waarbij ze keken naar anatomie, niet naar hersenactiviteit. Ze gebruikten vier datasets, elk met 138 tot 855 proefpersonen, waarin het volume van verschillende hersengebieden en de connectiviteit (de mate van verbondenheid) tussen verschillende hersengebieden op verschillende manieren was gemeten. Ze richtten zich steeds op de hersengebieden waar de sekseverschillen het grootst zijn: de gebieden waar gemiddeld de kleinste overlap tussen mannen en vrouwen te zien is. Een bepaald gebied voor visuele verwerking bijvoorbeeld is bij mannen gemiddeld groter dan bij vrouwen. Maar ook in die gebieden met gemiddeld de grootste verschillen was de overlap tussen mannen en vrouwen groot. Een belangrijke conclusie van de onderzoekers is dat er maar heel weinig mensen zijn die op alle kenmerken waar de grootste sekseverschillen zijn, consistent mannelijk of vrouwelijk scoren.
De onderzoekers keken ook nog naar verschillen in denken en belangstelling van mannen en vrouwen. Ze analyseerden drie datasets met psychologische eigenschappen, attitudes en activiteiten. Daaruit kozen ze die maten waarop de sekseverschillen het grootst waren, zoals gaming, plakboeken maken, impulsief gedrag en ongerustheid over het eigen gewicht. Ook in deze datasets scoorde hooguit een paar procent van de ondervraagden consistent mannelijk of vrouwelijk op alle maten.
Volgens de klassieke theorie zijn vrouwenhersenen de biologische standaard, en onder invloed van testosteron zouden die zich tot mannenhersenen ontwikkelen. De anatomische resultaten impliceren volgens de onderzoekers dat dit waarschijnlijk niet klopt. Het ‘vermannelijken’ en ‘vervrouwelijken’ van hersenweefsel, schrijven ze, moeten twee aparte processen zijn. Dat zijn processen die in verschillende hersengebieden onafhankelijk van elkaar plaatsvinden – waardoor in een brein dus zo’n mozaïek ontstaat.
Bron: Ellen de Bruin, 'Mannenbrein en vrouwenbrein bestaan niet', www.nrc.nl, 5 december 2015 en www.theguardian.com, 4 december 2015